Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο (Ε.Π.Ι.) Θεωρητικής και Υπολογιστικής Φυσικής ιδρύθηκε το 1992. Είναι ένα από τα δεκαέξι ερευνητικά ινστιτούτα που λειτουργούν σήμερα και τα οποία εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας. Φιλοξενείται στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αρχικά είχε σαν σκοπό την θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα στη Φυσική Πλάσματος και στη Πυρηνική Φυσική. Στην συνέχεια και από το 2008 περίπου εστιάζεται κυρίως στις περιοχές της Θεωρητικής και Υπολογιστικής Φυσικής.
Το Ινστιτούτο έχει ως μέλη ΔΕΠ και ερευνητές που κατά κύριο λόγο ανήκουν στις θεωρητικές ομάδες του Τμήματος Φυσικής αλλά και πειραματικούς που ασχολούνται με θεμελιώδη και εφαρμοσμένα προβλήματα σύγχρονης φυσικής. Εργαστήρια τα οποία εντάσσονται στο Ινστιτούτο φέρουν τεχνογνωσία αλλά και σημαντικές υποδομές για την υποστήριξη της έρευνας του Ινστιτούτου. Η ύπαρξη ενός πολύ καλά οργανωμένου και στελεχωμένου Υπολογιστικού Κέντρου καθώς και η υπολογιστική υποδομή HPC Metropolis αποτελούν μια εξαιρετική ερευνητική υποδομή για την υπολογιστική έρευνα στο Ινστιτούτο. Το 2010 το Ινστιτούτο ξεκίνησε την διαδικασία αξιολόγησής του. Το αρχείο PDF με την πλήρη Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης (72 σελίδες) είναι διαθέσιμο εδώ, ενώ μία συνοπτική μορφή της (14 σελίδες) βρίσκεται εδώ.
Γενικές πληροφορίες για το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Θεωρητικής και Υπολογιστικής Φυσικής.
